Jak zachowanie rodziców wpływa na dziecko?

Relacje rodzinne odgrywają decydującą rolę w życiu każdego dziecka. Model zachowania ustalony w dzieciństwie, nawet jeśli jest destrukcyjny, przejawia się w wielu aspektach w późniejszym rozwoju. Rodzice to osoby, które mają największy wpływ na dzieci i młodzież. Dlatego ich głównym zadaniem jest tworzenie harmonijnych, dobrych relacji, przy minimum konfliktów i kłótni.

Postawy rodzicielskie – jak właściwie traktować dziecko?

Rodzina to grupa społeczna, która ma ogromny wpływ psychologiczny na człowieka przez całe jego życie i przyczynia się do kształtowania najważniejszych wartości. W rodzinie dorośli i dzieci pełnią określone role i z czasem bardzo ściśle ze sobą współdziałają. To w dużej mierze determinuje stan psychiczny, fizjologiczny, moralny dziecka. Postawy rodzicielskie i psychologiczne cechy relacji między dziećmi a rodzicami obejmują:

• Wzajemne zaufanie. Pojawienie się podejrzliwości prowadzi do utraty zaufania i staje się w przyszłości główną przyczyną samotności w wieku dorosłym. Co więcej, większość nie zdaje sobie sprawy, że korzenie problemu tkwią właśnie w relacjach rodzinnych w dzieciństwie.

• Ocena racjonalna. Rodzice powinni poświęcać dziecku wystarczającą uwagę, aby odpowiednio ocenić jego postępy.

• Odpowiednie wymagania. Od dzieciństwa dziecko musi jasno rozumieć swoje obowiązki i je wypełniać. W rodzinach, w których nie ma podziału obowiązków, dzieci często doświadczają silnego dyskomfortu psychicznego. Starają się zadowolić rodziców, ale nie wiedzą, jak to zrobić, bo nie rozumieją swojego miejsca w hierarchii rodziny.

• Postawy rodzicielskie to także właściwa ocena działań przez rodziców, ich wsparcie, uwaga. Brak reakcji rodziców prowadzi do niepewności, spadku poczucia własnej wartości. W rezultacie dziecko często próbuje znaleźć zrozumienie poza relacjami rodzinnymi, co często może być niebezpieczne.

Toksyczne zachowania rodziców i ich konsekwencje

Toksyczne zachowanie rodziców wobec dziecka to zespół powtarzających się działań (świadomych lub nieświadomych), które prowadzą do chronicznej frustracji określonych potrzeb dziecka, co przyczynia się do jego psychicznej traumy.

Rozważając różne przypadki takich zachowań u rodziców, można wyróżnić rodzaje zachowań toksycznych, które różnią się od siebie traumatogenicznością (poziomem toksyczności), stopniem świadomości i autorefleksji, a także możliwością „odtruwania” za pomocą psychoterapii.

Toksyczne zachowania rodziców są typowe dla opiekunów z całkowitym brakiem świadomości, dojrzałości i autorefleksji, dużą impulsywnością, której często towarzyszy psychopatia, zaburzenia psychiczne z pogranicza i psychozy. Jeśli rodzic rozumie, że coś jest nie tak w relacji z dzieckiem, to często za wszystko winne jest dziecko, przeciwko któremu często stosowana jest przemoc fizyczna.

Czym jest postawa unikająca rodziców?

Przeciwieństwem surowych i wymagających rodziców są rodzice, którzy unikają swojego dziecka. Nie edukują dziecka i nie pomagają mu wypracowywać wskazówek, nie tłumaczą, co jest możliwe, a co nie, nie kierują nim w rozwoju. Postawa unikająca rodziców wiąże się z niechęcią do odpowiedzialności i nieumiejętnością bycia autorytetem, liderem w relacjach z dzieckiem. Nie zwracają na niego uwagi, mało się o niego troszczą i w ogóle nie kontrolują jego zachowania. W tym przypadku dziecko pozbawione jest rodzicielskiej miłości i ciepła. Poprzez takie zachowanie rodzice emocjonalnie go odrzucają, ponieważ uważają go za złego. W szczególnie ciężkich przypadkach pozostawiają dziecko zaniedbywane, pozbawiając je nie tylko miłości, ale także pożywienia, ubrania i schronienia.

Postawa unikająca rodziców nie oznacza, że dziecko musi być „fizycznie” zaniedbane. Najczęściej rodzice formalnie troszczą się o swoje dziecko, ale odrzucają je emocjonalnie. Nie bawią się z nim, nie angażują się w inne wspólne działania, ich komunikacja jest bez znaczenia i sprowadza się do rzucania fraz, wypełnionych wyrzutami.

Czym cechuje się postawa odrzucająca rodziców?

Dzieci, które same są odrzucane, wiele robią, by stać się ofiarami ataków. Jak już wspomniano, łatwo ulegają prowokacji kolegów z klasy, Dzieci odrzucone nie wiedzą, jak kontrolować swoje uczucia, powstrzymywać emocje, niewłaściwie oceniają motywy i sens działań. Postawa odrzucająca rodziców sprowadza się de facto do rezygnacji z wychowywania dziecka.

Te dzieci są bardzo wrażliwe na okazywaną im uwagę i współczucie. Każdy rówieśnik, który ich wspierał, coś zasugerował, coś podzielił, od razu zostaje wyniesiony do rangi „najlepszego przyjaciela”. Podobna sytuacja rozwija się w przypadku dzieci odrzuconych w ich relacjach z dorosłymi pracującymi w szkole. W efekcie postawa odrzucająca rodziców może w znacznym stopniu wpłynąć na postawę dziecka w życiu dorosłych.